हिमाचलची जागा जिथे कमळ कधीच फुलले नाही, यावेळी प्रथा बदलणार का?

गेल्या 40 वर्षांपासून सिमलाची रामपूर विधानसभा जागा काँग्रेसकडून कोणीही हिसकावून घेऊ शकले नाही. ही जागा जिंकण्यासाठी भाजप आणि आरएसएसने सर्व डावपेच अवलंबले, मात्र सर्व प्रयोग फसले. हे सर्व एका पॅलेस इफेक्टचा प्रभाव आहे. इथे अजूनही काँग्रेसचीच राजवट सुरू आहे. हा प्रकाश मंडी लोकसभा मतदारसंघात येतो. 2021 च्या लोकसभा पोटनिवडणुकीत केंद्रीय मंत्री स्मृती इराणी यांच्यासह अनेक नेत्यांनी येथे जोरदार प्रयत्न केले होते, तरीही राजमहानचा प्रभाव कायम होता.

ही जागा 1982 पासून काँग्रेसच्या ताब्यात आहे. राजमहलच्या प्रभावाने, सिंघी राम 1982 ते 2003 पर्यंत सहा वेळा या जागेवर विजयाची लाट मारत आहेत. मात्र सिंघी राम 2007 मध्ये या जागेवरून तिकीट मिळवू शकले नाहीत. तेव्हापासून त्यांचा महालाबाबतही भ्रमनिरास सुरू झाला. मात्र त्यानंतर ते निवडणुकीच्या राजकारणातून गायब झाले. त्यानंतर त्यांनी निवडणूकही लढवली पण त्यांना केवळ साडेतीन हजार मतेच मिळाली.

सोनियांच्या नेतृत्वाखाली नंदलाल चौथ्यांदा या स्पर्धेत होते

2007 मध्ये, काँग्रेसच्या राष्ट्रीय अध्यक्षा सोनिया गांधी यांच्या संरक्षणाखाली कमांडो असलेले नंदलाल स्वबळावर तिकीट मिळवण्यात यशस्वी झाले आणि त्यांनी 2007 मध्ये राजवाड्याच्या प्रभावाखाली 7470 मतांच्या फरकाने पहिली निवडणूक जिंकली. त्यानंतर ते पुन्हा 2012 मध्ये 9471 मतांनी विजयी झाले. 2017 मध्ये भाजपने येथून एका नोकरशहाला उमेदवारी दिली पण यावेळीही नंदलाल विजयी झाले.

भाजप युवक कौल नेगी

भाजपने येथून अखिल भारतीय विद्यार्थी परिषदेशी संबंधित युवा नेते कौल नेगी यांना उमेदवारी दिली आहे. तो मूळचा किन्नौर जिल्ह्यातील आहे. यावेळी नेगीची स्पर्धा नंदलालशी आहे. दुसरीकडे कौल नेगी यांच्या उमेदवारीलाही आव्हान देण्यात आले होते, ते तहसीलदारांनी फेटाळले आहे.

जनता पक्ष 1952 ते 1977 पर्यंत एकदाच जिंकला

या जागेवर 1952 पासून आतापर्यंत निवडणुका झाल्या आहेत, त्यापैकी 1977 मध्ये काँग्रेसविरोधी लाटेमुळे जनता पक्ष जिंकला होता. 1977 मध्ये जनता पक्षाचे नेते निंजू राम येथून विजयी झाले होते. पण काँग्रेसने 1982 मध्ये पुन्हा जनता पक्षाकडून ही जागा हिसकावून घेतली.

राजवाड्याच्या प्रभावाखाली काँग्रेस

किन्नौर ते रामपूर हा भाग रामपूर बुशहर संस्थानाचा भाग होता. रामपूरमध्ये या संस्थानाचा राजवाडा आहे. माजी मुख्यमंत्री वीरभद्र सिंह हे या संस्थानाचे राजा होते. त्यांच्या एका छत्रछायेखाली येथे काँग्रेसचे उमेदवार विजयी होत राहिले.

2021 मध्ये वीरभद्र सिंह यांच्या निधनानंतरही राजवाड्याचा प्रभाव कमी झालेला नाही. विक्रमादित्य सिंह आणि त्यांची आई, प्रदेश काँग्रेस अध्यक्षा प्रतिभा सिंह आजही रामपूरपासून किन्नौर, माडीपर्यंत अनेक मंडळांमध्ये आपला प्रभाव कायम ठेवत आहेत. 2021 च्या पोटनिवडणुकीत केंद्रीय मंत्री स्मृती इराणी यांनी येथील आई-मुलगा आणि रॉयल्टीचा मुद्दा उपस्थित केला होता. पण ते भाजपच्याच विरोधात गेले.

येथे भाजपला वाड्याचा प्रभाव कमी करण्याचा कोणताही मार्ग सापडला नाही. माजी मुख्यमंत्री प्रेमकुमार धुमल यांनी येथे काँग्रेसला खिंडार पाडण्याचा प्रयत्न नक्कीच केला होता, पण 2012 नंतर ते सत्तेवर येऊ शकले नाहीत. आता भाजपने त्यांना मार्जिनवर ढकलले आहे.