कर्नाटक निवडणूक: केसीआरचा गेम प्लॅन कुठेतरी फसला आहे का? , karnataka-election-KCR गेम प्लॅन राज्य विधानसभा निवडणुकीत अयशस्वी

कर्नाटकातील कन्नड आणि तेलुगू द्विभाषिक सीमावर्ती भाग BRS आपली पकड मजबूत करण्यासाठी त्याचे प्रमुख केसीआर जनता दल (धर्मनिरपेक्ष) सोबत हातमिळवणी करण्याचा प्रयत्न करत राहिले. प्रादेशिक पक्ष तेलंगणा राष्ट्र समितीला भारत राष्ट्र समितीसारखे राष्ट्रीय नाव देऊन चंद्रशेखर राव आता कर्नाटक मी माझे पाय लांब करण्यासाठी माझे हात ओलांडत आहे.

के चंद्रशेखर राव, 2018 च्या कर्नाटक विधानसभा निवडणुका आणि 2019 च्या लोकसभा निवडणुकीदरम्यान KCR नावाने ओळखले जातात, जनता दल (धर्मनिरपेक्ष) चे संरक्षक आणि माजी पंतप्रधान एचडी देवेगौडा यांची बेंगळुरू येथे भेट घेतली आणि भाजप आणि काँग्रेसच्या पर्यायांवर चर्चा केली. भाग म्हणून तिसरी आघाडी स्थापन करण्याच्या त्यांच्या भव्य योजनेला त्यांच्या पक्षाचा पाठिंबा मिळाला.

तेलंगणात भाजपकडून तगडी स्पर्धा

तथापि, तिसरी आघाडी प्रत्यक्षात आली नाही आणि राष्ट्रीय राजकारणात स्वत:ची स्थापना करण्यासाठी राव यांनी तेलंगणातील सत्ताधारी पक्ष असलेल्या त्यांच्या तेलंगणा राष्ट्र समितीचा बीआरएस म्हणून पुनर्ब्रँड केला. तेलंगणातच भाजपशी त्यांची कडवी झुंज सुरू असताना ते राष्ट्रीय राजकारणात पदार्पण करणार आहेत. BRS च्या प्रक्षेपण कार्यक्रमाला JD(S) नेते आणि पक्षाचे संरक्षक देवेगौडा यांचे पुत्र HD कुमारस्वामी उपस्थित होते. पण ते बीआरएसच्या खम्मम रॅलीपासून आणि तेलंगणा सचिवालयाच्या उद्घाटन समारंभापासून दूर राहिले, ज्यात इतर विरोधी नेते उपस्थित होते.

केसीआर मोदींचा विजय रथ रोखू शकतील का?

भूतकाळात, KCR यांनी जाहीर केले होते की त्यांचा पक्ष JD(S) सोबत युती करेल आणि संयुक्तपणे भाजप विरुद्ध निवडणूक लढवेल. चंद्रशेखर राव यांना वाटत होते की ते जेडी(एस) सोबत निवडणूक लढवून दक्षिण भारताचे प्रवेशद्वार असलेल्या कर्नाटकातील भाजप सरकारचे पुनरागमन रोखतील.

तथापि, अद्यापपर्यंत बीआरएसकडून उमेदवार उभे करण्यावर कोणतीही चर्चा झालेली नाही आणि जेडी(एस) सोबत जागावाटपाबद्दल कोणतीही चर्चा झालेली नाही. केसीआरच्या पक्षाने महाराष्ट्रातही आपले पंख पसरवण्यासाठी राज्य निवडणूक आयोगाकडे पक्षाची प्रादेशिक पक्ष म्हणून नोंदणी करण्याची प्रक्रिया सुरू केली आहे. तेथील निवडणुकीपूर्वी पक्ष संघटना बांधणी आणि रणनीती तयार करण्यात मग्न आहे. मात्र कर्नाटकात असा कोणताही उपक्रम दिसत नाही. हे सर्व पंतप्रधान नरेंद्र मोदी आणि गृहमंत्री अमित शहा यांच्या नेतृत्वाखालील भाजपला आव्हान देण्याच्या केसीआरच्या वचनबद्धतेवर प्रश्न उपस्थित करते. हैदराबाद राज्याचा पूर्वीचा भाग असल्याने, तेलंगणाचे कर्नाटक आणि महाराष्ट्राशी जुने नाते आहे.

विश्वासू सहयोगी नाही

कर्नाटकात भाजप आणि काँग्रेस हे प्रमुख खेळाडू आहेत. तिथे जेडी(एस) या स्पर्धेत तिसरा कोन बनवतो जो कधी भाजपसोबत तर कधी काँग्रेससोबत संयुक्त सरकार चालवत आहे. अशा परिस्थितीत केसीआर यांना कर्नाटकात हात आजमावण्यास फारसा वाव उरलेला नाही.

कर्नाटक वेगवेगळ्या ठिकाणी वेगवेगळ्या निवडणूक लढती सादर करत आहे – दक्षिण कर्नाटकात (जुना म्हैसूर प्रदेश) JD(S), काँग्रेस आणि भाजप यांच्यात त्रिकोणी लढत आहे; हैदराबाद-कर्नाटक आणि मुंबई-कर्नाटक भागात भाजप आणि काँग्रेस यांच्यात थेट लढत दिसत आहे कारण या प्रदेशांमध्ये जेडी(एस) ची उपस्थिती नगण्य आहे.

JD(S) ने 2004-06 आणि 2018-19 दरम्यान कॉंग्रेससोबत आणि 2006-08 दरम्यान भाजपसोबत सत्ता सामायिक केली. विशेष म्हणजे केसीआर यांचे मूळ राज्य तेलंगणामध्ये भाजप आणि काँग्रेस हे दोन्ही पक्ष त्यांचे प्रमुख प्रतिस्पर्धी आहेत. JD(S) चा विश्वासार्ह भागीदार नसल्यामुळे, त्याच्याशी जुळवून घेतल्याने, त्याचा एक प्रकारे अप्रत्यक्षपणे भाजप किंवा काँग्रेसला फायदा होईल. नाव न सांगण्याची विनंती करणाऱ्या एका राजकीय निरीक्षकाने न्यूज 9 ला सांगितले की, केसीआरसाठी हे एक आत्मघाती पाऊल असेल.

ओळखीचे राजकारण

कर्नाटकात लोकसंख्या, भाषा आणि जात मिळून तिथल्या राजकारणाला आकार देतात. तिथं वोक्कलिगा आणि लिंगायत त्यांच्या संख्यात्मक ताकदीच्या जोरावर निवडणुकीच्या राजकारणाची चावी ठेवतात. JD(S) स्वतःला वोक्कलिगांचा पक्ष म्हणून ओळखतो, जो गौर घराण्यातील कृषीप्रधान समुदाय आहे. 15 टक्के मतदार असलेला हा जात समूह जुन्या म्हैसूर प्रदेशात किंवा दक्षिण कर्नाटकात पसरलेला आहे.

जुन्या म्हैसूर प्रदेश, बंगलोर शहर आणि बंगळुरू ग्रामीण भागात हा समुदाय प्रबळ आहे. हे देखील जेडी(एस) चे वर्चस्व असलेले क्षेत्र आहे. मात्र, आता ती भूतकाळातील गोष्ट झाली आहे. देवेगौडा यांनी त्यांची मुले कुमारस्वामी आणि रेवन्ना यांच्याकडे कमान सोपवल्यानंतर येथे बरेच काही बदलले आहे. कुटुंबातील सदस्यांना प्रमुख पदे आणि घराणेशाही यामुळे हळूहळू लोक गौडा कुटुंबापासून दूर जात आहेत. लोकसभेच्या निवडणुकीत जेडी(एस) ची घसरण स्पष्टपणे दिसून आली जेव्हा देवेगौडा स्वत: त्यांचा बालेकिल्ला तुमाकुरू आणि त्यांचे नातू निखिल कुमारस्वामी मंड्यातून पराभूत झाले.

गौडा कुळाचा गड काबीज करण्याचा प्रयत्न

सध्या सुरू असलेल्या निवडणुकीच्या रणधुमाळीत भाजप आणि काँग्रेस हे दोन्ही पक्ष वोक्कालिगांना भुईसपाट करून गौडा घराण्याचा हा बालेकिल्ला काबीज करण्याचा प्रयत्न करत आहेत. लिंगायत नेते बीएस येडियुरप्पा यांच्या राजवटीत भाजपने वोक्कलिगा समाजातील आठ मंत्र्यांना मंत्रिमंडळात समाविष्ट केले होते. याशिवाय भाजपने वोक्कलिगा सीटी रवी यांची राष्ट्रीय सचिव म्हणून नियुक्ती केली आहे. काँग्रेसने डीके शिवकुमार यांना राज्य पक्षाचे प्रमुख केले आहे, जे या समाजाचे आहेत.

हे सर्व काय दर्शवते? वोक्कलिगा समाज हा आता गौडा कुटुंबाचा बालेकिल्ला राहिलेला नाही हे स्पष्ट झाले आहे. त्यामुळे JD(S) सोबत जाणे केसीआरसाठी ओझे असेल.

चंद्रशेखर राव यांनी जेडीएसचा लॉन्च पॅड म्हणून वापर करून कर्नाटकच्या राजकीय दृश्यात प्रवेश करण्याची आशा व्यक्त केली. जर तुम्ही आकडेवारी पाहिली तर हैदराबाद-मुंबई आणि हैदराबाद-कर्नाटक प्रदेश आणि बेंगळुरू शहरात सहा टक्के तेलुगू भाषिक लोक आहेत. केसीआरसाठी सुरुवात करण्यासाठी हा योग्य क्षण ठरला असता.

केसीआरला समर्थन द्या, हे आवश्यक नाही

हैदराबादचे एक विश्लेषक आणि आमदार सय्यद अमिनुल हदान जाफरी यांनी Tv9 ला सांगितले की तेलंगणा आणि आंध्र प्रदेश वंशाचे सर्व तेलुगू भाषिक कर्नाटकात KCR यांना पाठिंबा देतील हे आवश्यक नाही. एका बीआरएस कार्यकर्त्याने सांगितले की, कर्नाटक निवडणुकीच्या वेळी केसीआरने अत्यंत सावधगिरी बाळगणे आवश्यक आहे कारण या वर्षाच्या शेवटी होणाऱ्या तेलंगणाच्या निवडणुकांवर त्याचा थेट परिणाम होईल.

तेलंगणात भाजपच्या धोक्याचा सामना करणारे चंद्रशेखर राव हे रोखण्याचा आपला निर्धार प्रत्यक्षात आणण्यासाठी राज्यात भाजपविरोधी आघाडी स्थापन करण्याच्या तयारीत आहेत. पण कर्नाटकातील परिस्थिती वेगळी आहे. येथे मुख्य शक्ती म्हणून भाजप आणि काँग्रेस आमनेसामने आहेत आणि केसीआरसाठी एका बाजूला नागनाथ आणि दुसरीकडे नागनाथ अशी परिस्थिती आहे.

(अस्वीकरण: या लेखात व्यक्त केलेली मते लेखकाची आहेत. या लेखात दिलेली मते आणि तथ्ये Tv9 च्या भूमिकेचे प्रतिनिधित्व करत नाहीत.)

या लेखासाठी इंग्रजी मध्ये वाचण्यासाठी क्लिक करा.